व्यापार आणि वाणिज्य जगात, “आयात” हा शब्द सामान्यतः ऐकला जातो, परंतु याचा अर्थ काय आहे? हे सोप्या भाषेत तो खंडित करूया.
आयात म्हणजे काय?
आयात म्हणजे दुसऱ्या देशातून वस्तू किंवा सेवा आणणे. कल्पना करा की तुमच्याकडे एखादे आवडते खेळणे आहे जे वेगळ्या देशात बनवले आहे. जेव्हा ते खेळणी पाठवले जाते आणि तुमच्या देशात खरेदी करण्यासाठी आणि खेळण्यासाठी तुमच्या देशात येते तेव्हा ते आयात केले जाते. वाणिज्य आणि उद्योग मंत्रालयाच्या मते, जुलै 2020 मध्ये भारताने $4.83 अब्ज व्यापार तूट नोंदवली.
देशांकडे सहसा अद्वितीय उत्पादने किंवा संसाधने असतात जी इतरांकडे नसतात. आयात केल्याने राष्ट्रांना अशा गोष्टी मिळू शकतात ज्या ते स्थानिक पातळीवर उत्पादित करत नाहीत. देशांमधील वस्तू आणि सेवांची ही देवाणघेवाण लोकांच्या मागण्या आणि प्राधान्ये पूर्ण करण्यात मदत करते. जर एखाद्या देशासाठी आयातीचे मूल्य, निर्यातीच्या मूल्यापेक्षा जास्त असेल, तर त्या देशाला नकारात्मक मानले जाते. व्यापाराचा समतोल, ज्याला व्यापार तूट असेही म्हणतात.
देश आयात का करतात?
देश विविध कारणांसाठी आयात करतात. एक प्राथमिक कारण म्हणजे उपलब्ध नसलेल्या किंवा देशांतर्गत उत्पादनासाठी खूप महाग असलेल्या उत्पादनांमध्ये प्रवेश करणे. आयात करून, देश त्यांच्या नागरिकांना मोठ्या प्रमाणात वस्तू देऊ शकतात.
सध्या, भारत आयात करत आहे:
बिटुमिनस पदार्थ, तेल आणि मेण, खनिज इंधन (एकूण आयातीच्या 27%)
दागिने, अर्ध-मौल्यवान आणि मौल्यवान दगड आणि मोती (एकूण आयातीच्या 14%)
इलेक्ट्रिकल उपकरणे आणि यंत्रसामग्री (एकूण आयातीच्या 10%)
यांत्रिक उपकरणे आणि यंत्रसामग्री, बॉयलर, अणुभट्ट्या (एकूण आयातीच्या 8%)
सेंद्रिय रसायने (एकूण आयातीच्या 4%).
आर्थिक लाभ:
आयात करणे हे एका जागतिक बाजारपेठेसारखे आहे जेथे देश ते कार्यक्षमतेने उत्पादन करत नसलेल्या गोष्टींसाठी ते चांगले बनवण्याचा व्यापार करू शकतात. यामुळे आर्थिक वाढ होऊ शकते कारण राष्ट्रे त्यांच्या सामर्थ्यावर लक्ष केंद्रित करतात आणि इतरांच्या सामर्थ्याचा फायदा घेतात.
उदाहरण:
केळीचे उदाहरण घेऊ. जर एखाद्या देशात केळी पिकवण्यासाठी योग्य हवामान नसेल, तर ते त्या देशातून आयात करणे निवडू शकते. अशाप्रकारे, केळी आयात करणार्या देशातील लोक या उष्णकटिबंधीय फळाचा आस्वाद घेऊ शकत नाहीत.
निष्कर्ष:
थोडक्यात, आयात करणे हे जागतिक स्तरावर खरेदीच्या खेळासारखे आहे. हे देशांना जगाच्या विविध भागांतील उत्पादने आणि सेवा सामायिक करण्यास आणि त्यांचा आनंद घेण्यास अनुमती देते.
त्यामुळे, पुढच्या वेळी तुम्हाला “इम्पोर्टेड” असे लेबल दिसले की लक्षात ठेवा की ते तुमच्यापर्यंत पोहोचण्यासाठी कोठेतरी दूरवरून प्रवास करून जगाचा एक तुकडा तुमच्या दारात आणत आहे.